Читать книгу Ӏуащхьэмахуэ, Махуэгъэпс онлайн
Атӏэ гупсысэкӏэкӏи лъэкӏыныгъэкӏи зэмыщхь цӏыху цӏыкӏур зытекӏута дунейр сыт хуэдэу дигъэлъагъурэ Къаныкъуэ Заринэ? Романым дащыхуозэ лъэхъэнэжьым и кӏэух зэхэзэрыхьам хэпсэукӏ цӏыху къызэрыгуэкӏхэм, унафэ тӏэкӏу зыӏэщӏэлъхэм, къуажэхэм я теплъэм гу лъыдегъатэ, къалащхьэми дыщегъэгъуазэ. Абы къыхохьэ мэгъугъэр, адрей къэхъу псоми къыдэкӏуэ хуэдэу, ауэ псоми гу зылъамытэу, я нэкӏэ ямылъагъуу. Авторыр хущӏэкъуркъым а мэгъугъэмкӏэ и романыр топышэ къэуа ищӏыну: къыгуроӏуэ къару зэмыщхьхэр щызэблэкӏ дуней зэмыщхь зэрыщыӏэр. Сюжетым сыт хуэдэу зимыгъазэми, тхакӏуэм и къэӏуэтэкӏэр зэрызэхэщӏыкӏыгъуэщ, зэрымамырщ. Къыжыӏэпхъэщ мэгъугъэкӏэ узэджэну романым дызыщрихьэлӏэр ӏуэрыӏуатэу лъэпкъым къыдэгъуэгурыкӏуэу зэрыщытыр: джэду зызыщӏыф уд фыз, уд зэхуэс, пэшэгъу, алмэсты… Абы къыщӏыгъуащ щӏэныгъэм пыщӏахэм я дунейлъагъукӏэ: хэти здэмыкӏуэфын дуней телъыджэ щыӏэщ, цӏыхур жэнэткӏэ зэджэм хуэдэу, ауэ ар къэзыгъуэтыфынур гурэ псэкӏэ къабзэрщ, зи щӏэныгъэр абы нэсаращ. А щӏыпӏэр куэдым зэрахъуэпсапӏэр къыхощ Хэку зауэшхуэм щыгъуэ Ӏуащхьэмахуэ лъапэ нэмыцэхэм щрагъэкӏуэкӏа къэхутэныгъэу романым къыхэщыжым. А дунейм и щӏыхьэбжэр фашистхэм къахутэныр пцӏыт, сыту жыпӏэмэ, хъыбархэм къызэрыхэщымкӏэ, зи гур екӏэ гъэнщӏахэм, лъы зыгъажэхэм ар зэи яхузэӏукӏынутэкъым. Романым урешалӏэ гупсысэ пыухыкӏам: узыхущӏэкъур къохъулӏэн папщӏэ уи гупсысэкӏи ӏуэху блэжьи къабзэу, пэжым утету, узыхущӏэкъур цӏыхум я щхьэпагъ зыхэлъу щытын хуейщ. Щӏы хъурейм щытепщэну хущӏэкъу, абы щхьэкӏэ адрей дунейм щызекӏуэ гуащӏэр къэзыгъэсэбэпыну зи гуращэм ар къехъулӏэнутэкъым.
Романым и лӏыхъужьхэм ящыщу нэхъ удэзымыхьэхщ Пагуэ. Нэщхъыцэу, гуфӏэкӏэ имыщӏэу, щхьэпагъышхуи къыпымыкӏыу, фӏыщэу къэзылъагъуи и хъуреягъым щымыӏэу долъагъу. Пагуэ мэлажьэ, и лэжьыгъэм мылъку лей къыхихыну, абыкӏэ къулей зищӏыну пылъкъым. Фӏагъыу къэтлъытэ хъуну пӏэрэ а щытыкӏэр? Ар фӏагъмэ, сыт икӏэм-икӏэжым ӏэрыубыд щӏэхъур, лъэхъуэщым щӏихуэр? Хэлъщ абы и гъащӏэм тезыр щӏихь хъун къуаншагъэ. И лэжьыгъэр игъэзащӏэми, иригъэфӏэкӏуэну, къепха лэжьакӏуэхэм я гъащӏэр нэхъ тынш, нэхъ лъыта ищӏыну игу къэкӏыркъым. Къыхуащӏ и унафэщи, и пщэрылъым къриубыдэр егъэзащӏэ. Коммунист партым хэтщ, ауэ гупсысэ шэщӏа гуэрым хишауэ аракъым. Лъэхъэнэм къекӏурт ухэтыну. Аращ нэмэз зыщӏ и анэм щӏыпэмыувыр, «сэ сыкоммунистщ, нэмэзыр гъащӏэм хэмызагъэ ӏуэхущ, пыкӏ» щӏыжримыӏэр. Хэӏущӏыӏу мыхъу закъуэмэ, езыр абыкӏэ къамыгъэкъуаншэмэ, аращ зыхуейр. Коммунисту зыщибжыжкӏэ, къезэгъыркъым и унэ емыкӏуэлӏэжу, унафэ щищӏ ӏэщ фермэм цӏыхубзхэр зэблигъэкӏыу тесыныр. Утыку мыхъу хьэрэмыр Пагуэ дежкӏэ хьэлэлщи, кърегъэзэгъ, елэжь. Мыбы и гъащӏэм къыхохьэ дуней щэхум и зы щытыкӏэ: пэшэгъу иӏэщ, къызэрыщӏэкӏымкӏэ, абы зыкърегъэлъагъу, зэрыгущыкӏыгъуэр, фӏеягъ зэрыбгъэдэлъыр, кӏыфӏыгъэр нэхъыбэу зэрыхэлъыр и нэгу щӏегъэкӏ, зыкъыпэщӏигъахуэурэ, ауэ Пагуэ зыхуейр зыщӏэгупсысыжыну, зихъуэжыну аракъым, атӏэ мо зымыгъэпсэу пэшэгъу мыкӏуэмытэжьыр кӏэрыхумэ, аращ. Унэм щӏэс щхьэгъусэр гурыщхъуэм ирегъэукӏ, и лэжьакӏуэ цӏыхубзхэм къыхуэжыӏэщӏэр лыкӏэ егъашхэ, кӏуэрыкӏуэм тету къыхуэза урыс цӏыхубзри фӏэӏэфӏ мэхъу. Пагуэ щӏагъэтӏысу тлъагъур нэгъуэщӏщ, ауэ ипэжыпӏэкӏэ абы тезыр щӏихьыр, и кӏэр фӏейм хэщӏами, коммунист къабзэу зыкъигъэлъэгъуэну зэрелӏалӏэрщ.