Читать книгу Мифы и легенды Севера = Хоту дойду үһүйээннэрэ уонна номохторо онлайн

– Албыннаама, ол кэриэтин үчүгэйинэн аста көрдөө.

Саһыл ону истибэтэх. Эргэ инчэҕэй илими куулга уган баайбыт. Суорга барбыт. Анарааҥҥыта ким эрэ иһэрин истэн дьонугар эппит:

– Көрүҥ эрэ ким иһэрин.

Тахсыбыттар. Саһыл хайыы үйэ күүлэҕэ турар эбит. Онно хараҥаҕа саһыл эппит:

– Мин кэргэммин кытта кэллим.

Саһыл албыннаабыт. Онуоха суор итэҕэйбит уонна соһуйбут:

– Тыый! Сиэн балтым ыал буолбут. Дьэ эрэ, эргин көрдөр.

Саһыл эппит:

– Кэргэним уоттаахха сатаан сылдьыбат. Кини өбүгэлэрэ хараҥаҕа олорбуттар, ол иһин кини эмиэ хараҥаны сөбүлүүр. Кини хараҕа суох курдук тугу да көрбөт. Сырдыкка сатаан тахсыбат.

Онуоха суор эппит:

– Чэ, ыһыырынньыктары араарыҥ, киирдин.

Киирбиттэр. Суор ыйыппыт:

– Тугу аһыыгыт?

Саһыл хоруйдаабыт:

– Биһиги аспыт элбэх. Бэйэҕит аһааҥ.

Суор ойоҕо хоспохтон ас аҕала барбытыгар, саһыл кини кэнниттэн сыбдыйан тиийэн, куулугар ас уктан барбыт. Куулун толору уган баайан, күүлэҕэ таһааран муннукка олордон кэбиспит.

Суор сөхпүтэ ааспакка эппит:

– Хор, сиэн балтым кэргэн тахсыбыт! Дьэ ыал буолбут!

Онуоха саһыл киһиргээбит:

– Оннук, мин кэргэним уруккуттан элбэх табалаах. Икки улахан үөрдээх.

Онтон сымыыт көрдөөн ыйыппыт. Кэргэнэ сымыыты олус таптыырын туһунан эппит. Ол оннугар таба тириитин эрэннэрбит:

– Таба тириилэрэ бу куулга бааллар. Тыытан да көр!

Суор куулу тыытан көрбүт. Кырдьык, онно таба тириитин курдук туох эрэ сымнаҕас баар эбит. Үөрбүт: «Бу баайы! Барыларыгар таҥаска тиийииһик». Куулу быыс кэннигэр ууран кэбиһэргэ соруйбут.

Суор ойоҕо саһылга эппит:

– Биһиги уол оҕолоохпут, эн кыыстааххын. Холбуохха баар эбит.

Саһыл толкуйдаабыт уонна эппит:

– Уолгут ойох ылыан баҕарар буоллаҕына, холбуохха да сөп.

Ити курдук кэпсэтэ-кэпсэтэ чэйдээбиттэр. Чэй иһэн бүтэн баран, саһыл кэргэнигэр туһулуурдуу эппит:

– Дьиэбитигэр барыахха: табалар куттанан куотан хаалыахтара. Эбэтэр оннооҕор куһаҕан – үүрэн илдьэ барыахтара.

(Маны барытын кини сымыйалаабыт. Кэргэнэ суох, соҕотох кэлбитэ).

Ол кэннэ дьиэлээхтэри кытта быраһаайдаһан тахсыбыт. Күүлэттэн астаах куулун ылбыт. Көхсүгэр сүгэн дьиэтигэр нэһиилэ аҕалбыт. Кыыһыгар күлэн эппит: